Wspaniałe dziedzictwo architektury przemysłowej Łodzi stanowi o niezwykłości naszego miasta. W Strefie Wielkomiejskiej stoi do dzisiaj blisko 200 fabryk, 4000 frontowych kamienic z końca XIX i początku XX wieku, blisko 30 pałaców i willi. Zachwycające fabryki, które wyglądają jak średniowieczne fortece, będące ikonami Ziemi Obiecanej, funkcjonują dzisiaj jako biurowce, lofty, hotele, gmachy wyższych uczelni. W pałacach i willach fabrykanckich ulokowane są muzea, galerie i siedziby ważnych instytucji. Najmłodsze i zarazem największe stare miasto w Polsce (najstarsze istniejące do dzisiaj obiekty powstały tutaj w XIX wieku) jest przestrzenią, gdzie zobaczyć można ogromną ilość zabytkowych kamienic będących fantastycznym materiałem do lekcji o historii architektury. Są w Łodzi kamienice, które bogactwem detalu architektonicznego konkurować mogą z najlepszymi budowlami tego rodzaju z całego świata. W architekturze łódzkich kamienic obecny jest eklektyzm, historyzm, secesja, modernizm, motywy neogotyckie, neorenesansowe, neobarokowe i neoklasycystyczne. Łódź ma unikatową przestrzeń miejską – w samym centrum znajdują się kamienice, pałace, wille i fabryki oraz parki. Ogromna ilość wartościowych obiektów jest wyzwaniem. Jednym ze sposobów ochrony tego wyjątkowego architektonicznego dziedzictwa jest realizacja programu rewitalizacji obszarowej będącego wielkim, złożonym, fascynującym i czasochłonnym procesem. Ostatnie lata to okres szczególnie intensywnych przeobrażeń i odnowy oraz nowych inwestycji, i tym właśnie przemianom poświęciliśmy kolejny blok tematyczny projektu „Łódź Wczoraj – Dziś – Jutro. Rewitalizacja 2.0” który podsumujemy właśnie w tym wpisie. W ramach tematu przewodniego „#miasto. Przestrzeń. Urbanistyka. Ikony architektury Łodzi” zrealizowaliśmy dwa spacery po Łodzi, jeden panel dyskusyjny i jedne warsztaty dla młodzieży. We wszystkich wydarzeniach uczestniczyło ponad 150 osób!
Podczas spacerów, które poprowadził przewodnik Bartek Damian Mielniczek, odkrywaliśmy Łódź zarówno w wymiarze architektonicznym, zwracając uwagę na ikony architektury, jak i wymiarze urbanistycznym, ukazując efekty rewitalizacji obszarowej jako sposobu na ochronę wyjątkowego architektonicznego dziedzictwa. Poznawaliśmy przykłady kluczowych dla miasta realizacji architektonicznych, ikoniczne obiekty architektoniczne i historię stylów w architekturze. Rozmawialiśmy także o oczekiwaniach wobec nowoczesnego miasta XXI wieku i sięgaliśmy do historii, żeby przedstawić rozwój myślenia o przestrzeni miejskiej, ewolucyjne i rewolucyjne zmiany w urbanistyce. Dziękujemy wszystkim przybyłym na nasze spacery, mamy nadzieję, że bawiliście się świetnie!
Ikona – obraz sakralny, wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne, charakterystyczny dla chrześcijańskich kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. Ikona jest nośnikiem, przekazuje informacje o boskiej naturze, o historii zbawienia. Ikona prowadzi ku Bogu, kieruje ku Niemu myśli patrzącego. Ikona ma przenosić myśl człowieka w sferę niebiańską, w sferę boską. Ikona to również rzecz lub osoba będąca symbolem czegoś np. ikona stylu, ikona pop-kultury, a w systemach operacyjnych lub programach komputerowych ikona to obrazek symbolizujący program, plik lub operację. Mówiąc o ikonach architektury mamy do czynienia ze skojarzeniem z wyjątkową architekturą. A więc ikona architektury to obiekt o wysokiej klasie architektonicznej, nadający przestrzeni nowy wymiar, charakterystyczny, przełomowy w myśleniu historii projektowania, często symbol miasta. Najczęściej zaprojektowany przez znanego architekta. Budynek taki wyróżnia się na tle czasów i wydarzeń w momencie powstania. Jest znakiem w przestrzeni. Jest uznany w środowisku architektonicznym i znany szeroko poza nim. Ale jakie cechy powinno mieć dzieło architektury by zasłużyło na miano ikony? Czy ikoną może być nie do końca radująca nas estetycznie bryła? Czy są antyikony, czyli obiekty powszechnie zauważane i fatalne dla wizerunku miasta? Aby spróbować odpowiedzieć na te, i inne, związane z ikonami architektury, pytania zorganizowaliśmy panel dyskusyjny i zaprosiliśmy na niego znakomitych gości: Jacka Kusińskiego – właściciela Wydawnictwa Kusiński, fotografika i autora niezliczonej ilości książek i albumów, Tomasza Stangela – szefa i właściciela firmy Stangel, która od 32 lat tworzy makiety architektoniczne, i prof. Tadeusza Markowskiego – ekonomistę i urbanistę, wykładowcę Katedry Zarządzania Miastem i Regionem Uniwersytetu Łódzkiego.
Choć zaproszenie gości niebędących architektami może budzić zdziwienie, to był to zabieg z naszej strony całkowicie zamierzony! Zależało nam na nieoczywistych i bardzo osobistych wnioskach, a takich mogły nam dostarczyć tylko osoby pozbawione pewnego „bagażu” jakim obciążeni są projektanci. Każdy z panelistów opowiedział nam o swoich ikonach łódzkiej architektury i każdy przedstawił swój własny punkt widzenia na łódzką architekturę – od fotografii i atrakcyjności estetycznej, poprzez inspirowanie do odtwarzania brył i detali architektonicznych, po wymiar urbanistyczny architektury i jej funkcjonalność dla mieszkańców miasta. Była to bardzo inspirująca dyskusja, rodząca wiele pytań wśród uczestników. Spotkanie poprowadził Wojciech Wycichowski – architekt, współtwórca tzw. Nowego Centrum Łodzi, współzałożyciel Fundacji Ulicy Piotrkowskiej, który zadał bardzo celne, ale wcale nie takie łatwe do odpowiedzi pytania! Wydarzenie wspaniale ugościła Biblioteka Odyseja. Bardzo dziękujemy wszystkim za obecność na spotkaniu!
W ramach bloku tematycznego „#miasto. Przestrzeń. Urbanistyka. Ikony architektury Łodzi” zorganizowaliśmy również inspirujące warsztaty dla dzieci i młodzieży. Temat poświęcony miastu w wymiarze urbanistycznym oraz architektonicznym to temat idealny by zwrócić uwagę na to, że każdy detal ma znaczenie dlatego przygotowaliśmy dla młodzieży ze Szkoły Podstawowej nr 175 im. Henryka Ryla w Łodzi wyjątkowe warsztaty edukacyjne o łódzkiej architekturze, zakończone układaniem jedynych w swoim rodzaju klocków – klocków architektonicznych Archizo. Warsztaty prowadziła Marta Nowacka – autorka Archizo, historyczka sztuki, pedagożka i animatorka kultury.
Na kolejne podsumowanie naszych wydarzeń zapraszamy już niebawem, a tymczasem polecamy zaglądać na nasz facebook i instagram. Więcej o projekcie przeczytacie tutaj. Projekt „Łódź Wczoraj – Dziś – Jutro. Rewitalizacja 2.0” jest realizowany dzięki finansowaniu z budżetu miasta Łodzi.